Historia Teatru STU

DZIEJE TEATRU

Teatr STU – od momentu powołania go do życia w 1966 roku przez Krzysztofa Jasińskiego, który kieruje nim nieprzerwanie do dziś – intryguje i przyciąga publiczność zarówno zaszyfrowaną nazwą, tajemnym znakiem firmowym, jak i przede wszystkim różnorodnymi propozycjami artystycznymi i inicjatywami w dziedzinie teatru, plastyki, muzyki, tańca, sztuk audiowizualnych, fonografii, edytorstwa, widowisk plenerowych oraz kultury masowej. W rezultacie Teatr STU w różnych okresach swojej bez mała pięćdziesięcioletniej historii postrzegany był jako teatr studencki, komuna teatralna, należący do czołówki światowej teatr alternatywny, enklawa kontestacji i kontrkultury, namiastka szkoły teatralnej (Studio Aktorskie), ośrodek interdyscyplinarnych poszukiwań twórczych (Ochodza), prekursor teatru impresaryjnego, przystań dla niezadomowionych artystów, przyjazne miejsce dla wszelkiego rodzaju debiutów, realizacji nowatorskich pomysłów, wymiany myśli i poglądów oraz spotkań towarzyskich.

Biografia artystyczna Teatru STU zaczyna się w latach 60., kiedy tzw. kultura studencka, korzystając z popaździernikowej liberalizacji, stała się synonimem odważnych przedstawień teatralnych i kabaretowych, ambitnej piosenki literackiej, nowatorskich poszukiwań i eksperymentów w różnych dziedzinach sztuki. Z tego okresu pochodzą pierwsze ważne spektakle STU: Pamiętnik wariata, Karzeł, Pożądanie schwytane za ogon. Przez teatr przewinęło się wtedy wielu wybitnych twórców, kształtujacych w następnych latach oblicze polskiej kultury – ludzi teatru, kompozytorów, poetów, malarzy, krytyków itp. Rodowód studencki w takim znaczeniu tego słowa odcisnął na Teatrze STU piętno zauważalne do dziś w stylu myślenia o sztuce i świecie, w wyborze tradycji, w przełamywaniu konwencji, w sposobach kontaktowania się z widzem.
Na początku lat 70. polski teatr alternatywny włączył się w światowy ruch kontestacji i kontrkultury. Teatr STU swoją obecność w tym ruchu zaznaczył głośnymi i legendarnymi z upływem lat przedstawieniami. Spadanie, Sennik polski i Exodus były głosem młodego pokolenia w dyskusji o współczesnym świecie i podejmowały krytyczny dialog z widownią o kształt przyszłej Polski. Były one, podobnie jak wiele innych spektakli, prezentowane na najbardziej renomowanych międzynarodowych i krajowych festiwalach teatralnych. W tych propozycjach wykształciły się zręby poetyki i estetyki Teatru STU, które czynią zeń zjawisko indywidualne i rozpoznawalne na mapie współczesnego teatru.
Przez długie lata STU był „teatrem w drodze”. Szukał swojej tożsamości i miejsca na ziemi. Wędrował po świecie, występując w ponad dwudziestu krajach na czterech kontynentach. W 1975 roku otrzymał status zawodowy, stał się teatrem profesjonalnym w sensie organizacyjnym, zachował jednak niezależność i szczególny klimat teatru alternatywnego. W tym czasie powstały cieszące się ogromnym powodzeniem widowiska, takie jak: Pacjenci wg „Mistrza i Małgorzaty” Bułhakowa, Szalona lokomotywa, Donkichoteria, Ubu Król, Kur zapiał grane w niezwykłej przestrzeni namiotu cyrkowego.

Wizerunek teatru w okresie 48 lat jego działalności współtworzyli: aktorzy i reżyserzy – Iwona Bielska, Beata Rybotycka, Anna Tomaszewska, Halina Wyrodek,  Krzysztof Globisz, Dariusz Gnatowski, Mikolaj i Andrzej Grabowscy, Boleslaw Greczyński, Włodzimierz Jasiński, Aleksander Krupa, Olgierd Łukaszewicz, Franciszek Mula, Jan Peszek, Jerzy Stuhr, Jerzy Trela, Daniel Olbrychski, Radosław Krzyżowski, Grzegorz Mielczarek, Jerzy Zoń; poeta – Leszek Aleksander Moczulski; kierownik literacki – Edward Chudziński; plastycy – Anna Wejman, Dorota Ogonowska, Jan Sawka, Eugeniusz Get-Stankiewicz; kompozytorzy – Marek Grechuta, Janusz Grzywacz, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Janusz Stokłosa, Krzysztof Szwajgier, Zbigniew Wodecki i wiele innych wybitnych postaci polskiej kultury.

W 1997 roku powstał Krakowski Teatr Scena STU jako teatr impresaryjny. Dyrektor artystyczny, Krzysztof Jasiński, zaprasza do współpracy reżyserów, którzy angażują wybranych przez siebie, często wybitnych aktorów scen polskich. Teatr mimo upływu lat ciągle jest otwarty na to, co nowe w dramaturgii, w kabarecie (Grupa Rafala Kmity), w sztuce estradowej i innych formach teatralnych i parateatralnych. Wpływa to znakomicie na klimat panujący w STU, gdzie wciąż niezależność, swoboda, a także przyjaźń towarzyszą pracy artystów związanych z tym miejscem. Teatr rozpoznawalny jest także przez szeroką widownię m.in. dzięki telewizyjnym benefisom prezentującym w niekonwencjonalny sposób ludzi kultury, sztuki i nauki.

W XXI wiek Teatr STU wkroczył z ambitnym repertuarem, na który składają się inscenizacje klasyki polskiej i światowej: Zemsta, Wesele, Wyzwolenie, Hamlet, Król Lear, Biesy, Szczęśliwe dni. Symbolizują one przebytą w ciągu półwiecza drogę: od eksperymentalnej, studenckiej sceny, poprzez kultowy teatr polskiej i światowej kontrkultury, do teatru repertuarowego, ubiegającego się z powodzeniem o miano sceny narodowej. Niewątpliwym zaś ewenementem w dziejach teatru polskiego w ogóle jest fakt, że  Teatr STU jest nierozerwalnie związany z jego założycielem – Krzysztofem Jasińskim, który nim nieprzerwanie od 48 lat kieruje, który go zbudował w sensie materialnym i artystycznym, i bez którego zjawiska rozpoznawalnego na mapie teatru polskiego pod nazwą Teatr STU w ogóle by nie było.

Edward Chudziński

20 II 1966 – Krzysztof Jasiński zakłada Teatr STU
1967 – otwarcie Studia Aktorskiego
1975 – STU uzyskuje uprawnienia zawodowe i wprowadza się do budynków przy al. Krasińskiego 16-18
1989 – Krzysztof Jasiński zakłada Fundację STU
1992 – Teatr STU przekształca się w spółkę z o.o., wspieraną przez Fundację STU
1997 – powstaje Krakowski Teatr Scena STU